శ్రీశైలంలో దొరికిన రాగి రేకుల శాసనం చూసి ఆశ్చర్యపోయిన శాస్త్రవేత్తలు

22 జూన్ 2025, శ్రీశైలం, ఆంధ్రప్రదేశ్: దాచేస్తే దాగనిది చరిత్ర అని పెద్దలు ఊరికే అనలేదు. అందుకు నిదర్శనం ఈ స్టోరీ. నంద్యాల జిల్లాలోని శ్రీశైలం మల్లికార్జున స్వామి ఆలయంలో లభ్యమైన రాగి రేకుల శాసనం భారతదేశ చరిత్రలో ఒక సంచలన ఆవిష్కరణ! ఈ శాసనం 1456 CEలో హాలీ తోకచుక్క (Halley's Comet) రాక, దానితో పాటు ఉల్కాపాతం గురించి స్పష్టంగా ప్రస్తావిస్తుంది, ఇది భారతదేశంలో ఇలాంటి మొదటి శాసన రికార్డ్. విజయనగర రాజు మల్లికార్జున ఈ తోకచుక్క వల్ల కలిగే అశుభాలను నివారించేందుకు శాంతి హోమం నిర్వహించి, ఒక వేద పండితుడికి గ్రామాన్ని దానం చేశాడు. ఈ శాసనం ఏం చెబుతోంది? దీని చారిత్రక ప్రాముఖ్యత ఏమిటి? మన గల్ఫ్ న్యూస్ ద్వారా పూర్తి వివరాలు తెలుసుకోండి.

srisailam-copper-inscription-halleys-comet-1456

Top Highlights

హాలీ తోకచుక్క రికార్డ్! 1456 CEలో శ్రీశైలం రాగి రేకుల శాసనం హాలీ తోకచుక్కను ప్రస్తావించిన భారతదేశ మొదటి శాసనం.
First Indian epigraphical reference to Halley’s Comet in 1456 CE!
విజయనగర రాజు చర్య! మల్లికార్జున రాయలు తోకచుక్క అశుభాలను నివారించేందుకు శాంతి హోమం నిర్వహించారు.
Vijayanagara king Mallikarjuna performed a peace ritual to counter comet’s effects!
గ్రామ దానం! వేద పండితుడు లింగనార్యకు సింగపుర గ్రామం అగ్రహారంగా దానం.
Simgapura village donated to Vedic scholar Linganarya!
సంస్కృతం, నాగరి లిపి! శాసనం సంస్కృత భాషలో, నాగరి లిపిలో రాయబడింది.
Inscription in Sanskrit, Nagari script!
ASI ఆవిష్కరణ! భారత పురావస్తు శాఖ (ASI) ఈ శాసనాన్ని 2021లో గుర్తించింది.
ASI discovered the inscription in 2021!

శ్రీశైలం రాగి రేకుల శాసనం: హాలీ తోకచుక్క రికార్డ్

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని నంద్యాల జిల్లాలో ఉన్న శ్రీశైలం మల్లికార్జున స్వామి ఆలయంలో లభ్యమైన రాగి రేకుల శాసనం భారత చరిత్రలో ఒక మైలురాయి. ఈ శాసనం, 1456 CEలో హాలీ తోకచుక్క (Halley’s Comet) రాక, దానితో సంబంధం ఉన్న ఉల్కాపాతం గురించి స్పష్టంగా ప్రస్తావిస్తూ, భారతదేశంలో ఇలాంటి మొదటి శాసన రికార్డ్‌గా నిలిచింది. ఈ ఆవిష్కరణను భారత పురావస్తు శాఖ (ASI) శాసనాల అధ్యయన విభాగం సంచాలకుడు డాక్టర్ కె. మునిరత్నం రెడ్డి ధృవీకరించారు.

ఈ శాసనం సంస్కృత భాషలో, నాగరి లిపిలో రాయబడి, శక సంవత్సరం 1378, ధాతృ ఆషాఢ బహుళ ఏకాదశి, సోమవారం (జూన్ 28, 1456 CE) తేదీని సూచిస్తుంది. శాసనం ప్రకారం, విజయనగర రాజు మల్లికార్జున రాయలు తోకచుక్క (ధూమకేతు) మరియు ఉల్కాపాతం (ప్రకాశ్యాయ మహోత్పాత) వల్ల కలిగే అశుభాలను నివారించేందుకు శాంతి హోమం నిర్వహించారు. ఈ హోమంలో పాల్గొన్న వేద పండితుడు, ఖగోళ శాస్త్రవేత్త అయిన లింగనార్యకు, కడప జిల్లాలోని కడియపులంక (ప్రస్తుత గలివిడు మండలం) సమీపంలోని సింగపుర గ్రామాన్ని అగ్రహారంగా దానం చేశారు.

ఈ శాసనం శ్రీశైలం ఆలయంలోని ఘంట మండపంలో లభ్యమైంది, మొత్తం 21 సెట్ల రాగి రేకులు (78 ఆకులు)లో భాగంగా ఉంది. ఈ సెట్లలో ఈ శాసనం అత్యంత ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది, ఎందుకంటే ఇది హాలీ తోకచుక్కను స్పష్టంగా ప్రస్తావించిన మొదటి భారతీయ శాసనం. హాలీ తోకచుక్క ప్రతి 75-76 సంవత్సరాలకు ఒకసారి భూమికి సమీపంలో కనిపిస్తుంది, 1456లో దాని రాక యూరప్, ఆసియా, మిడిల్ ఈస్ట్‌లో కూడా రికార్డ్ అయింది. ఈ శాసనం భారతీయ ఖగోళ శాస్త్ర జ్ఞానాన్ని, సాంస్కృతిక విశ్వాసాలను సమన్వయం చేస్తూ, చారిత్రక, శాస్త్రీయ దృక్కోణంలో అమూల్యమైనది.

శాసనంలో “ప్రకాశ్యాయ మహోత్పాత శాంత్యర్థం దత్తవాన్ విభుః” అనే పదబంధం ఉపయోగించబడింది, దీని అర్థం “తోకచుక్క, ఉల్కాపాతం వల్ల కలిగే విపత్తులను శాంతించడానికి ఈ దానం చేయబడింది” అని. ఈ విశ్వాసం ఆ కాలంలో తోకచుక్కలు అశుభ సంకేతాలుగా భావించబడిన సాంప్రదాయాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. ఈ శాసనం విజయనగర సామ్రాజ్యంలో ఖగోళ శాస్త్రం, వేద జ్ఞానం, రాజ దానాల సంస్కృతిని వెల్లడిస్తుంది.

ASI ఈ శాసనాలను విశ్లేషించి, త్వరలో ప్రగతి పబ్లికేషన్స్ ద్వారా ఒక పుస్తక రూపంలో ప్రచురించనుంది. ఈ ఆవిష్కరణ శ్రీశైలం ఆలయం యొక్క చారిత్రక, సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని మరింత సుసంపన్నం చేస్తుంది, భారతీయ ఖగోళ శాస్త్ర చరిత్రకు కొత్త అధ్యాయాన్ని జోడిస్తుంది.

హాలీ తోకచుక్క చరిత్ర: ఒక ఆకాశ యాత్ర

హాలీ తోకచుక్క (1P/Halley), సౌర వ్యవస్థలోని అత్యంత ప్రసిద్ధ ధూమకేతు, దాదాపు ప్రతి 75-79 సంవత్సరాలకు ఒకసారి సూర్యుని చుట్టూ తిరిగి, భూమి నుంచి నగ్ననేత్రంతో కనిపిస్తుంది. దీని కక్ష్య నెప్ట్యూన్ దాటి విస్తరించి, సూర్యునికి సమీపంలో (పెరిహీలియన్) 0.6 ఖగోళ యూనిట్ల దూరంలోకి వస్తుంది. ఈ తోకచుక్క మానవ చరిత్రలో శాస్త్రీయ, సాంస్కృతిక, మతపరమైన ప్రభావాన్ని చూపింది.

పురాతన రికార్డులు
హాలీ తోకచుక్క రాకను మొదట చైనీస్ ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలు 240 BCEలో “షిహ్ చి” (Records of the Grand Historian)లో నమోదు చేశారు. ఈ సమయంలో దీనిని “బ్రూమ్ స్టార్”గా వర్ణించారు, దాని తోక ఆకాశంలో గుండా ఊడ్చినట్లు కనిపించింది. బాబిలోనియన్ రికార్డులు 164 BCE, 87 BCEలో దీని రాకను ధృవీకరించాయి. భారతదేశంలో, 1456 CEలో శ్రీశైలం మల్లికార్జున స్వామి ఆలయంలోని రాగి రేకుల శాసనం దీనిని మొదటిసారి ప్రస్తావించింది, దీనిలో విజయనగర రాజు మల్లికార్జున రాయలు తోకచుక్క, ఉల్కాపాతం వల్ల కలిగే అశుభాలను నివారించేందుకు శాంతి హోమం నిర్వహించినట్లు తెలుస్తుంది.
ఎడ్మండ్ హాలీ ఆవిష్కరణ
1705లో ఇంగ్లీష్ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త ఎడ్మండ్ హాలీ, ఐజాక్ న్యూటన్ గురుత్వాకర్షణ సిద్ధాంతాలను ఉపయోగించి, 1531, 1607, 1682లో కనిపించిన తోకచుక్కలు ఒకే ధూమకేతుకు చెందినవని గుర్తించారు. దీని కక్ష్యను గణించి, 1758లో తిరిగి కనిపిస్తుందని అంచనా వేశారు. ఈ అంచనా నిజమై, 1758 డిసెంబర్‌లో తోకచుక్క తిరిగి కనిపించడంతో, దీనికి “హాలీ తోకచుక్క”గా నామకరణం చేశారు. ఈ ఆవిష్కరణ ఖగోళ శాస్త్రంలో ఒక మైలురాయి.
సాంస్కృతిక, మతపరమైన ప్రభావం
చరిత్రలో హాలీ తోకచుక్క తరచూ అశుభ సంకేతంగా భావించబడింది. 1066లో ఇంగ్లాండ్‌పై విలియం ది కాంకరర్ ఆక్రమణకు ముందు దీని రాక బేయర్డ్ టేపెస్ట్రీలో చిత్రీకరించబడింది. 1456లో శ్రీశైలంలో శాంతి హోమం నిర్వహించబడింది. 1910లో దీని రాక సమయంలో, తోకచుక్క తోకలో సైనోజన్ వాయువు ఉందని గుర్తించడంతో, భూమిపై విష వాయువు భయం వ్యాపించింది, కొందరు “విష నివారణ గొడుగులు” కొనుగోలు చేశారు. ఈ సంఘటనలు తోకచుక్క సాంస్కృతిక ప్రభావాన్ని చూపిస్తాయి.
ఆధునిక పరిశీలనలు
1986లో హాలీ తోకచుక్క రాక సమయంలో, జియోట్టో (యూరోపియన్ స్పేస్ ఏజెన్సీ), వేగా 1, 2 (సోవియట్ యూనియన్), సుయిసీ (జపాన్) వంటి అంతరిక్ష నౌకలు దీనిని అధ్యయనం చేశాయి. ఈ అధ్యయనాలు దాని కేంద్రకం (6x8 కి.మీ) బండలాంటి నిర్మాణం, దుమ్ము, బొగ్గుపులుసు, నీటి మంచు కలిగిన స్వభావాన్ని వెల్లడించాయి. 1986లో దీని పెరిహీలియన్ ఫిబ్రవరి 9న జరిగింది, భూమికి అతి సమీపంలో మార్చి 20న ఉంది.
తదుపరి రాకలు
హాలీ తోకచుక్క తదుపరి రాక 2061 జూలై 28న జరుగుతుంది, దీని పెరిహీలియన్ మార్చి 27, 2062లో ఉంటుంది. ఈ సమయంలో ఇది భూమికి 0.42 ఖగోళ యూనిట్ల దూరంలో ఉంటుంది, నగ్ననేత్రంతో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. మరో రాక 2134 మార్చి 27న ఉంటుంది, ఇది భూమికి మరింత సమీపంలో (0.09 ఖగోళ యూనిట్లు) ఉంటుంది, 1910 రాకను పోలి ఉంటుంది.

చారిత్రక ప్రాముఖ్యత

హాలీ తోకచుక్క ఖగోళ శాస్త్ర అభివృద్ధికి, సౌర వ్యవస్థ అవగాహనకు దోహదపడింది. దీని రాకలు చరిత్రలో రాజకీయ, సాంస్కృతిక, మతపరమైన సంఘటనలతో ముడిపడి ఉన్నాయి. శ్రీశైలం శాసనం వంటి రికార్డులు భారతీయ ఖగోళ శాస్త్ర జ్ఞానాన్ని, సాంస్కృతిక విశ్వాసాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. ఈ తోకచుక్క శాస్త్రీయ ఆసక్తి, మానవ ఊహాశక్తి మధ్య సేతువుగా నిలుస్తుంది.

సోషల్ మీడియా లింకులు

Keywords

Srisailam-Inscription, Halley’s-Comet, Vijayanagara-Empire, Copper-Plate-1456, Mallikarjuna-Raya, Sanskrit-Nagari, Linganarya, Simgapura-Grant, ASI-Discovery, Astronomy-India, శ్రీశైలం-శాసనం, హాలీ-తోకచుక్క, విజయనగర-సామ్రాజ్యం, రాగి-రేకులు, మల్లికార్జున-రాయలు, సంస్కృతం-నాగరి, లింగనార్య, సింగపుర-దానం, ASI-ఆవిష్కరణ, ఖగోళ-శాస్త్రం, మన గల్ఫ్ న్యూస్, managulfnews